Jólaaftansgestur

Henda søgan er sonn og fór fram í Suðurtýsklandi fyri 200 árum síðani.

Jóhann æt ein maður, sum búði saman við konu sínari í einari smáttu í einum skógi. Hann var kendur listamaður og skar út altartalvur til kirkjur. Ógvuliga hjartagóður var hann, og til hvørji jól skar hann út ymiskt, sum hann gav einari familju inni í býnum. Hon átti ein stóran barnaflokk.

So hendi tað, at hann bleiv ógvuliga sjúkur. Fingrarnir kropnaðu inn í hondina, og nú fekk hann ikki skorið út altartalvur longur. Hann tók hetta róliga; men konan gjørdist beisk inn á Gud av teirri vanlukku, sum nú hevði rámt tey. “Á, Jóhann,” segði hon, “at hetta skuldi henda teg. Tú, sum altíð hevur gjørt hitt góða og tænt Gudi við evnum tínum. Tað kann ómøguliga vera nakar miskunnsamur Gud til.”

“Skamma teg kona og tala ikki soleiðis. Gud er Gud, og tað eru vit, sum skulu læra okkum at boyggja okkum,” deildi Jóhann. “Lít á Gud og legg teg í hendur hansara.”

Jóhann fór so at skera út leiku og royndi at selja tey inni í býnum. Á henda hátt stóðu tey seg so dánt; men einki var til avlops.

Nú nærkaðust jólini, og Jóhann skar út leiku til hin barnaflokkin inni í býnum, so sum hann plagdi. Konan deildi: “Tú skuldi heldur selt hasi leikuni, so vit fingu meir at liva av, enn at givið tey burtur. Vit eiga næstan ikki bitan at leggja í munnin!”

Jólaaftan fór at kava av grimd, og satt ódnarveður gjørdist. Tað var heilt ómøguligt hjá Jóhanni at fara inn til býin at geva børnunum leikuni. “Ikki kann eg ætla, hvussu vónsvikin tey eru hetta jólaaftanskvøld,” gramdi Jóhann seg. “Tey hava ikki tær nógvu gleðirnar, og tey vænta, at eg komi.” Men har var einki at gera, tað var ikki farandi um gátt.

Tá ið ein løta var farin, bankar á dyrnar. Hjúnini hyggja hvørt upp á annað. Hvør man tað vera, sum gongur úti í skóginum sjálvan jólaaftan í slíkum ódnarveðri? Jóhann fer gangandi móti hurðini at lata upp. Konan rópar á hann: “Eitt sigi eg tær, vit eiga ongan mat at geva burtur. Vit hava bara ein lítlan kjøtbita og eitt sindur av súpan.”

Jóhann letur dyrnar upp, og uttanfyri stendur ein maður. Jóhann bjóðar manninum inn, heingir frakka hansara til turkingar, og tá ið hann sær, at maðurin er vátur um føturnar, rættir hann honum einar heitar hosur hjá sær og heingir tær vátu upp at turka.

Í Suðurtýsklandi um hetta mundið høvdu tey ein sið. Tey borðreiddu altíð til eitt fólk fleiri, enn inni vóru. Hesin sessurin skuldi vera til Jesus, sum er ósjónligur til staðar okkara millum. Konan hevði tí borðreitt til trý; men meiningin var, at eingin skuldi sita á triðja sessinum.

Jóhann bjóðar nú manninum til borðs, og konan stendur við opnum munni; men ikki fær hon mótmælt, tí fremmandamaðurin hoyrir jú. Hon oysir so súpanina, og nakrir kjøtbitar eru eisini í súpanini. Jóhann biður borðbøn sum vant, men leggur í kvøld serliga dent á, at tey mugu læra at boyggja seg og líta á Gud og leggja seg í hendur hansara.

Meðan tey eta, sita tey og práta. Maðurin greiðir frá, at hann hevur verið inni í nógvum húsum í býnum. Øll vóru tey blíð við seg, góvu sær mat og pengar; men eingin bjóðaði sær inn ella hevði stundir at práta við hann. Tey høvdu øll so nógv um at vera. “Eittans húski bjóðaði mær inn og gav sær stundir at práta við meg,” segði hann. “Hesi fólkini áttu so nógv børn. Børnini søgdu, at ein maður plagdi at koma til teirra hvørji jól við leikum, sum hann sjálvur hevði gjørt, men í ár var hann ikki komin, tí veðrið var so ringt.”

“Á, eg veit væl, hvørji tey børnini eru. Nakað vónsvikin vóru tey, tí eg kundi ikki koma,” segði Jóhann.

“Nei, tey vóru ikki so vónsvikin, tey sóu jú, hvussu veðrið leikaði í, og tey væntaðu, at tú fórt at koma um einar tveir ella tríggjar dagar. - Henda máltíðin smakkaði mær væl,” endaði maðurin.

“Íðan, vilt tú ikki hava meir?” spyr Jóhann. Konan hvøkkur við; men einki fekk hon sagt. “Jú takk,” sigur maðurin. Konan tekur borðiskin og fer yvir til grýtuna. Tað er eitt sindur eftir av súpan á botninum í grýtuni, og nakrir kjøtbitar eru eisini Konan hellir grýtuni á og oysir uppúr. Tá vaksa eyguni í henni, tí hon upplivir eitt undur. Hvussu hon so oysir uppúr, minkar ikki í pottinum.

Tey seta seg nú aftur at eta og práta, og Jóhann sigur frá, hvussu lítið tey eiga, av tí at hann er blivin so sjúkur. Fingrarnir kropnaðu saman, og hann fekk ikki skorið út altartalvur longur, men royndi at gera leikur, sum hann seldi í býnum at forvinna teimum fyri føðina.

“Lat meg síggja fingrar tínar,” segði maðurin. Og nú fór hann at strúka eftir fingrunum á Jóhanni. Jóhann føldi ein hita streyma ígjøgnum seg, og fingrar hansara rættust út og vóru sum í ungum árum. Jóhann var vorðin so púra frískur. So vendi maðurin fingrum sínum uppeftir. Tá sóu tey, at hann hevði sár í lógvunum, og tá vistu tey beinanvegin, at fremmandamaðurin var Jesus; men tá var hann burtur. Jóhann læt dyrnar upp, men kavin lá slættur, eingi spor vóru at síggja.

Maðurin gjørdist ógvuliga fegin um at hava havt Jesus sum gest, men konan var illa við. Hon var so púra fyri ongum, av tí at hon hevði deilt inn á Gud sjálvan um vanlagnu teirra.

Men soleiðis sum Jesus var til staðar við borðið hjá Jóhanni og konuni, soleiðis er hann altíð til staðar hjá okkum eisini, hóast ósjónligur. Latum okkum ongantíð gloyma tað.

Skrivað upp eftir Jonu Henriksen

Effie Campbell