Signað
“Pápi, hvat merkir signað?” Tað var lítli Vidar, sum spurdi. Hann var ikki meir enn 7 ára gamal, men nóg stórur at leggja saman bókstavir. Nú sat hann so ágrýtin og kannaði jólakortini, sum vóru komin. Á summum stóð ynski um eini signað jól.
Pápin var skrivstovustjóri og visti ikki nógv um bíbilskar spurningar. Hann smíltist og hugdi upp á sonin: “Eg hugsi, at tú mást spyrja mammu tína um sovorðið. Hon er lærari og fæst dagliga við børn, sum spyrja.”
“Eg hugsi, at tað merkir okkurt rættiliga fínt,” segði Vidar. Hann fór at telja kortini og sá, at tey høvdu fingið 19, og á trimum stóð signað.
“Eg hugsi, at tað er meira enn eitt vanliga fínt jólaynski,” smáflenti pápin. - “Í morgin er jólaaftan, og eg vænti heilt vist, at hann verður signaður bæði fyri teg og mammu og pápa. Tað stendur jú á trimum jólakortum,” legði hann afturat og smíltist.
Kvirt var eina løtu. Lætt var at síggja, at lítli Vidar hugsaði djúpt. Hann var ikki nøgdur við svarið og vildi vita, hvat ið hann skuldi gera at fáa eini signað jól. So togaði hann í troyggjuermuna hjá pápanum og segði: “Eru vit ikki eitt sindur rík, pápi?”
“Ájú, vit hava so frægt, at vit hjálpast. Men tú mást ikki halda, at tað er peningur, sum gevur eini signað jól. Tey kunnu koma til tey fátæku eisini. Tað er Gud, sum skipar fyri tí. Men nú mást tú fara. Eg tími ikki at fáa fleiri spurningar frá tær. Far inn í køkin til mammu tína og spyr, hvat ið tú skalt gera, so tú kanst fáa eini signað jól. Hon veit óivað.”
Smádrongurin rann avstað, og løtu seinni stóð hann við køksbonkin, har mamman stákaðist við jólabaksturin.
“Tú mamma, pápi dugdi ikki at siga mær, hvussu eg kann fáa eini signað jól. Hann segði, at tað visti tú, so eg skuldi spyrja teg.”
Mamman rætti seg upp og hugdi bilsin upp á drongin. - “Hvussu ber tað til, at sovorðið ørvitistos hevur sett seg á heilan á tær? Tað er fyrstu ferð, at eitt barn hevur spurt meg um slíkt.”
Vidar fór at siga frá jólakortunum og tí, sum pápin hevði sagt. Tað hevði einki við pening at gera, tí tað var Gud, sum skipaði fyri tí.
Mamman nikkaði. - “Pápi tín hevur helst rætt í tí. Vit kunnu ikki keypa Guds signing fyri pening. Tá høvdu bara rík fingið hana og eingi fátæk.”
“Eg vil hava eini signað jól, tú mamma. Tú skalt siga mær, hvussu eg skal fáa tey.” Vidar hugdi spentur upp á hana.
“Tað er lætt at fáa tað, sum onnur geva einum. Tað er bara at vera fittur og lýðin, so fert tú óivað at fáa eini góð jól. Tú hoyrdi, hvat ið pápi tín segði. Tað er Gud, sum skipaði fyri slíkum.”
Vidar klóraði sær í nakkanum og tóktist ráðaleysur. Hann var ikki vorðin petti klókari, og ikki hevði hann fingið skil á, hvat ið signað merkti. Hann var næstan firtin, tá ið hann rendi eyguni eftir mammuni: “Tit vita tað ikki, tað er sannleikin. Pápi segði, at eg skuldi spyrja teg, og tú sigur, at eg skal vera fittur og lýðin. Signað merkir okkurt heilt annað.”
Mamman fór yvir til komfýrin við køkunum. Hon gav sær góðar stundir. Lítli helt tað vera jólakøkurnar, sum hon stákaðist við; men tað var helst spurningurin, sum hann var komin við. At enda tóktist tað, sum hon var liðug. Hon vaskaði og turkaði sær um hendurnar og smíltist glað, tá ið hon steðgaði framman fyri Vidari:
“Tú ert ein fittur, lítil drongur, sum fegin vil hava tað, Gud vil geva. Tann, sum fær eini signað jól, verður bæði glaður og eydnusamur. Eingin kann geva eina slíka jólagávu sum Gud, tí hon er gjørd í himli, og tí er hon so fín.”
“So vil eg hava hana,” rópti Vidar.
“Tú fert at fáa hana; men hon kemur ikki dettandi niður sum jólakavin. Tú mást ganga ørindi fyri Jesusbarnið, sum hevur givið okkum jólini.”
“Tað man eg kunna. Eg havi runnið ørindi fyru teg mangar ferðir, og tað sama kann eg gera fyri Jesus.”
Mamman smíltist. - “Hatta var væl sagt. Um tú ert viljugur at fara eini sovorðin ørindi, so fert tú at uppliva okkurt ómetaliga gott hesi jólini. Tú fert at verða signaður og fáa ein lærdóm, sum varar alt lívið.”
“Eg vil gera tað beint nú!” Rættiligt lív var komið í lítla, hann stóð liðugur at leypa avstað.
“Steðga mær eitt sindur! Tú noyðist helst at bíða, til tíðin kemur,” segði mamman. - “Tann, sum skal fara ørindi fyri Gud, kann ikki fara, fyrr enn alt er lagt til rættis. Hann letur okkum ikki ganga upp á gjøt, tí tað er so týdningarmikið, sum vit skulu gera. Hann ber tað sum oftast soleiðis í bandi, at mong kunnu verða signað gjøgnum somu ørindi.”
Lítli nikkaði. Hann skilti, at tað ráddi um at gera, sum mamman segði; men hann vildi ikki bíða ov leingi. Signingina vildi hann hava so skjótt sum gjørligt.
“Fer tað at verða leingi at bíða?” Hann hugdi spyrjandi upp á mammu.
“Eg veit ikki rættiliga. Tað veldst um, hvørji ørindi tú skalt fara. Eg haldi neyvan, at tað fer at verða fyrr enn í morgin; men tað er eisini í góðari tíð at gera tað jólaaftan.”
Vidar nikkaði og segði ikki meira. Hann helt, at tað var leingi at bíða; men Gud má hava stundir at fyrireika seg. Og hann gleddi seg longu. Tað fór at verða ómetaliga stuttligt at fara slík ørindi. Hetta var okkurt, sum hann ongantíð hevði gjørt fyrr. Hann hugsaði bara um, hvat ið tað mundi fara at vera, og hvussu hann skuldi bera seg at. Mundi tað vera ein eingil, sum fór at koma við boðum til hansara? Tá fór hann at verða bangin. - - -
Vidar slapp undan at gerast bangin. Jólaaftan kom, og eingin eingil kom. Mamman gav sær eisini góðar stundir. Hon var í býnum og keypti og tosaði einki um ørindini, sum hann skuldi fara. Hann gjørdist ótolin, tá ið mamman fór út aftur og var burtur leingi; men so kom hon heim aftur, og tá bleiv drongurin ómetaliga glaður, tí nú var alt í lagi.
Hon segði, at Gud vildi hava hann at fara ørindi fyri seg niðan í Brekkugøtu 42. Har búði ein lítil drongur, sum skuldi hava einar skíðir frá honum í jólagávu.
“Eru skíðir komnar niður úr himli til drongin?” Vidar fekk seg ikki at trúgva, at tað var satt. - “Skíðirnar standa uttan fyri svaladyrnar. Tær eru komnar úr einum ítróttarhandli. Tað er soleiðis, Gud ger tað,” segði mamman.
“Hvussu eitur drongurin?”
“Hann eitur Nils Øvernes. Hann býr uppi á fjórðu hædd í einum hvítum húsum. Hann er komin illa fyri, stakkalin. Vit lósu í blaðnum fyri nøkrum døgum síðani, at pápin breyt beinið í einum ferðsluóhappi. Mamman er sjúklig og hevur nógv børn, so tey eiga ikki nógv at keypa jólagávur fyri. Eg kenni Nils, sum gongur í skúla hjá mær. Hann er ein fittur og arbeiðssamur drongur, so tað er ikki løgið, at Gud vil geva honum eina fína gávu nú til jóla.”
“Skal eg siga, at skíðirnar koma úr himli?”
“Tú kanst siga, at lærari hansara hevur fingið boð frá Jesusi. Hann vildi, at hon skuldi keypa honum einar skíðir. Nú mást tú kvika tær og fara beinanvegin. Tú veitst, hvar ið Brekkugøta er?”
“Tað er brekkan, sum er beint uttan fyri býin. Eg havi staðið á sparkara har fleiri ferðir,” svaraði Vidar.
Tá ið hann kom út, sá hann einar vakrar skíðir við stavum. Hetta vóru vakrastu skíðirnar, sum smádrongurin hevði sæð. Hann stardi upp á mammu sína og segði: “Hesar skíðirnar eru nógv fínari enn tær, eg havi!”
“Íðan, tað mugu tær vera, síðani tær koma frá Gudi,” smíltist mamman. - “Tú kanst vera glaður, at tú sleppur at geva eina sovorðna gávu. Tað er nevniliga soleiðis, at tann, sum gongur ørindi fyri Gud, fær stóra løn. Kanska fært tú okkurt uppaftur fínari.”
Vidar fór tøssandi víðari. Hann bar skíðirnar á herðunum, men av og á noyddist hann at taka tær niður, so hann fekk hugt at teimum. Um hann ikki hevði havt nýggjar skíðir sjálvur, so hevði hann kanska verið øvundsjúkur. Nú var hann glaður, av tí at hin fátæki drongurin uppi í Brekkugøtu fekk tær. Hann var jú so fittur og íðin, hevði mamma sagt.
Vidar kom ikki aftur, fyrr enn jólaborðið var dekkað. Mamman hevði verið fleiri ferðir úti og hugt eftir honum. Hon var farin at verða bangin, tí so leingi plagdi hann ongantíð at vera burturi. At enda kom hann stórleypandi inn. Hann tivaði og var reyður í andlitinum, sum hann hevði runnið.
“Nú, hvussu gekst?” spurdi mamman, tá ið friður fall á hann. - “Hetta er eitt tað stuttligasta, sum mær hevur verið fyri,” rópti hann. - “Eg skal siga tær, at tey gjørdust glað. Nils trúði ikki, at tað var satt, og mamma hansara græt. Tað er so, mamma, hon turkaði sær um eyguni og segði, at eg var ein eingil. Eg segði sjálvandi, at eg var sonur læraran. So vendi eg henni bakið.”
“Hvat sigur tú? Tað er ljótt at venda fólki bakið. Mamman hugdi skelkað at honum. - “Ja, men tað mátti eg, tí hon helt meg vera ein eingil. Eg vildi, at hon skuldi síggja, at eg ongar veingir hevði.” Mamman flenti. - “Hvat segði lítli Nils?” - “Hann bara stardi at skíðunum; men tá ið eg vendi bakið til teirra, hoyrdi eg hann siga: “Tað er óivað sonur lærarans, tí einglar flúgva uppi í luftini.”” Vidar flenti, so hann fór at hista. - “Ádú, ádú, sum tað var stuttligt. Hugsa tær, at tey hildu meg vera ein eingil.”
“Heldur tú, at Nils fær eini signað jól?” spurdi mamman. - “Tað fær hann heilt vist. Tey vóru øll somul glað, og tað man vera tekin um, at tey fáa eini góð jól,” svaraði Vidar.
Tað hendi okkurt annað tað kvøldið. Tá ið gávurnar vórðu latnar, fekk lítli boð um at fara út. Ein gáva til hansara stóð úti á svalanum. Hon stóð á sama staði, sum skíðirnar hjá Nilsi høvdu staðið. - “Hon man ikki vera komin út himli, ha?” rópti hann og leyp út. Tað var ein nýggj dreingjasúkkla, sum stóð har, sama slag sum tann, sum Ívar, sonur bakarans, átti.
“Er tað so, at eg eigi hana? Er tað satt, at eg fái hana?” Hann kom dragsandi inn í køkin við súkkluni. - “Ja, sanniliga skalt tú hava hana,” segði mamman. “Nú var tað júst, sum eg segði. Tú hevur gingið ørindi fyri Gud, og tað verða eini signað jól hjá tær og teimum, sum tú fórt ørindi til. Tú hevur eisini lært okkurt. Um tú vilt verða glaður, so mást tú gera onnur glað. Gleði er sólskin úr himli, sum skínur niður á teg, tá ið tú gongur ørindi fyri Jesus, sum vit halda føðingardagin hjá.”
“Er tað nakar, sum eg vil ganga ørindi fyri, so er tað fyri Jesus,” mutlaði Vidar.
Mamman smíltist, meðan hon kíndi honum eftir hárinum. Hon visti okkurt, sum hann var ov lítil at vita. Skíðirnar vóru ikki bara ein gáva til ein fátækan drong. Tær vóru eisini ein gáva til Frelsarans. Hann sigur nevniliga í Matt. 25,40:
“Tað, sum tit hava gjørt móti einum av hesum minstu brøðrum mínum, tað hava tit gjørt móti mær.”
Ein slík gáva kann ikki annað enn verða til signingar bæði fyri gevaran og tann, sum fær gávuna.
Lars Rustbøle.
Effie Campbell umsetti.